20220307 Lâu-Tiōng-kèng hóng-būn tē 182 chi̍p: Ukraine chiàn-cheng hō͘ Si̍p-Kīn-pêng ê kà-sī／劉仲敬訪談第182集：烏克蘭戰爭給習近平的教訓

20220307 Lâu-Tiōng-kèng hóng-būn tē 182 chi̍p (pō͘-hūn): Ukraine chiàn-cheng hō͘ Si̍p-Kīn-pêng ê kà-sī

20220307 劉仲敬訪談 第182集（部分）：烏克蘭戰爭給習近平的教訓

• Youtube iáⁿ-phìⁿ／Youtube影片
• google bûn-kiāⁿ／google文件
• Lâu-Tiōng-kèng bûn-kó chām／劉仲敬文稿站
  
  

Chú-chhî-jîn: Chit pái ê Russia-Ukraine chiàn-cheng, siūⁿ-beh chhiáⁿ-kàu lí, che kám ē tùi Ji̍t-pún ū siáⁿ-mih éng-hióng? Tû-liáu Ji̍t-pún ū khó-lêng koh khah kín siu-kái hiàn-hoat í-gōa, Bí-kok tī tē 1 tó-liân ê kè-ōe kám ē ū siáⁿ-mih piàn-hòa? Lēng-gōa, nā-sī chit-má Si̍p-Kīn-pêng khì chhōe Biden ha̍p-chok, tian-tò kòe-lâi phah Putin chi̍t kûn, chhiūⁿ 10 kúi nî chêng Mô͘-Te̍k-tong kah Nixon ê gōa-kau kāng-khoán, hoán-pōe i goân-té ê bêng-pang Russia kah chìn-chêng ê So͘-liân, án-ne kám ū khó-lêng?

主持人：這次的俄烏戰爭，想請教您是不是會對日本產生什麼影響？我們現在可以看到對德國的影響已經很明顯了，那麼除了日本有可能加速它的修憲的進程之外，對美國在第一島鏈的佈局是不是會有什麼變化？那同時另一方面，我們假設現在習近平他跑去找拜登聯合，然後一起對普丁倒打一耙，再次上演幾十年前毛澤東跟尼克森式的這種外交，然後背叛他原來的盟邦俄羅斯，也包括俄羅斯之前的蘇聯，您覺得這個可能性有嗎？

 

Lâu-Tiōng-kèng: Ki-pún-siōng bô chit-ê khó-lêng. Chit-má ê Russia bô kàu kiông. Tiong-kok tī léng-chiàn liáu-āu it-ti̍t kài hoân-ló Russia ē hō͘ gân-sek kek-bēng bú tò, án-ne hông-chúi tō ē chhiong kàu Tiong-kok, só͘-í i it-ti̍t siūⁿ-beh ûi-chhî Russia, i m̄-káⁿ. I ū chi̍t ê sîn-sèng tông-bêng ê tian-tò sim-lí, sîn-sèng tông-bêng siōng kiaⁿ siáⁿ? Hoat-kok tōa-kek-bēng ê cheng-sîn hiòng tang-hong thòaⁿ-khui, kā chèng-thóng kun-chú-chè ê liân-bêng chhiâng-tò-khì. Só͘-í chèng-thóng kun-chú tō ài pàng-sak sió ê kiù-hun, liân-ha̍p khí-lâi kā kek-bēng kóaⁿ-cháu.

劉仲敬：基本沒有。現在的俄羅斯是太弱了。中國在冷戰以後的擔心一直是俄羅斯被顏色革命衝垮，那樣的話洪水就會沖到中國本部來，所以一再地想要維持俄羅斯，它不敢。它有一種逆向的神聖同盟心理，神聖同盟害怕什麼？法國大革命的精神向東方蔓延，衝垮了正統君主制的聯盟。使得正統君主要捐棄小的糾紛，聯合起來驅除革命。

 

Chhiūⁿ Tiong-kok án-ne ê āu-kiōng-sán chú-gī kok-ka, i ka-tī sī ùi kek-bēng ê chiàm-chú (Tyrant) thóng-tī khí-lâi—ê, chhiūⁿ Napoleon ê chiàm-chú thóng-tī, i m̄-koán tī siáⁿ-mih sî-chūn lóng kài kiaⁿ gân-sek kek-bēng tì-sú chu-sán kai-kip ho̍k-phek, só͘-í i bōe-tàng sûi-chāi khah sió ê tē-iân chèng-tī kiù-hun khok-tōa, ài ēng ì-sek hêng-thài an-choân ê lí-lō͘ chīn-liōng hō͘-siang ûi-hō͘.

而中國和俄國這樣的後共產主義國家，自身是來自於革命的僭主統治，像拿破崙一樣的僭主統治，它時刻都害怕顏色革命對它造成資產階級復辟，因此它不能夠充分放任其比較小的地緣政治方面的糾紛擴大，而是要根據意識形態安全的邏輯盡可能地彼此維護。

 

Putin koh chi̍t kái chèng-bêng “Au-a ê tāng-thâu-khin sèng-keh”. Ukraine sī lōa sàn-chia̍h ê só͘-chāi, iōng GDP lâi khòaⁿ pí Kang-so͘ iah sàn-chia̍h kài chē, m̄-koh i ēng si̍t-chè ê chêng-hóng chèng-bêng, i ê tē-ūi pí só͘-ū A-chiu kok-ka lóng khah koân.

普丁再一次證明了歐亞不平衡性。烏克蘭是多麼貧困的地方，至於按照GDP計算的話比江蘇還要差得很遠，但它用實際情況證明它比所有亞洲國家都地位要高。

 

Che mā koh chi̍t kái chèng-bêng, 2-chiàn í-lâi, m̄-koán lí án-nóa kóng, kok-chè thé-hē ê kin-pún iû-goân sī kun-sū le̍k-liōng, 2-chiàn ê kun-sū kiat-kò͘ iû-goân tī leh. Hoat-kok-lâng phài i ê Charles de Gaulle, Ì-tāi-lī lâng phài i ê Cavour, kah Bí-kok ê hâng-khong-bú-lām tàu-tīn khui khì tē-tiong-hái.  Sǹg khí-lâi tō sī kóng, tī Au-chiu chiàn-soàⁿ téng-koân, sī Bí-kok chhut 1/3, Au-chiu bêng-kok chhut 2/3; tī thài-pêng-iûⁿ téng-koân, tō sī 2 ê Bí-kok hâng-khong-bú-lām kûn bīn-tuì Tiong-kok ê 2 ê hâng-khong-bú-lām, thài-pêng-iûⁿ téng-koân kah 2-chiàn sî-kî, Bí-kok tī thài-pêng-iûⁿ to̍k toā, MacArthur tan-hong-bīn chiàm-niá Ji̍t-pún ê kio̍k-bīn sio-kâng.

而且也再一次證明了二戰以來，國際體系無論你怎麼口頭上怎麼說，國際體系的根本還是軍事力量，二戰的軍事結構仍然存在。法國人派他的戴高樂號、義大利人派他的加富爾號（加富爾號航空母艦），跟美國航空母艦一起開到地中海去，等於從歐洲戰線上來看，是美國出三分之一，歐洲盟國出三分之二；而在太平洋上，就是兩個美國航空母艦群對著中國的兩個航空母艦，太平洋上跟二戰時期，美國在太平洋獨大，麥克亞瑟單方面佔領日本的局面是一致的。

 

Au-chiu ài chun-tiōng Eng-Hoat thoân-thóng toā-kok ê lī-ek, A-chiu tō sī Bí-kok ê thian-hā, só͘-ū ê lâng, pau-koat Ji̍t-pún, Hân-kok kah Tâi-oân, lóng sī Bí-kok ê hù-iông. M̄-koh Eng-Hoat kah Au-chiu kok-ka boē-tàng kán-tan tòng-chò sī Bí-kok ê hù-iông, in khah sêng sī Bí-kok ê bêng-iú, chí-sī si̍t-le̍k bô pêⁿ-kiông niā.

歐洲要尊重英法傳統大國的利益，亞洲就是美國的天下，所有人，包括日本、韓國、臺灣，全都是美國的附庸。但是英法和歐洲國家不能夠簡單說是美國附庸，他們更接近是美國的盟友，只是實力不對稱而已。

 

Só͘-í Ji̍t-pún kah Tâi-oân tuì Ukraine būn-tê ê goā-kau chèng-chhek, kah in tī tē 1 pái Hái-oan chiàn-cheng sī oân-choân kâng-khoán, m̄-sī chham-bô͘ chham-ka thó-lūn kun-sū kè-oē ê hit-khoán kak-sek, kan-na sī chhiūⁿ chêng-soàⁿ sū-peng kâng-khoán bô tiâu-kiāⁿ ê ho̍k-chiông. Koat-chhek sī oân-choân bô lí ê hūn, tán koat-chhek chhut--lâi liáu-āu, lí ba̍k-chiu ha̍p leh chip-hêng tō tio̍h–ah, kah in lí-lūn-siōng si̍t-chè ū ê keng-chè si̍t-le̍k, jîn-kháu sò͘-liōng kah kun-sū si̍t-le̍k oân-choân bô hû-ha̍p.

所以日本和臺灣對烏克蘭問題的外交政策，是跟他們在第一次海灣戰爭時是完全相同的，就是不是參謀本部參謀那種參與討論軍事計畫的角色，而是前線士兵的無條件服從。晚一步決策是完全沒你的份，等決策出了以後，你閉著眼睛執行就行了，跟他們自己理論上實際上擁有的經濟實力、人口數量和理論上擁有的軍事實力完全不相符。

 

Tâi-oân ê kun-sū si̍t-le̍k pí Ukraine kiông kài chē, nā-sī uì su-bīn lâi khoàⁿ, Ukraine lóng sī kài kú ê poe-lêng-ki, ná-ū Tâi-oân keng-koè kài chē kái seng-kip ê tō-toâⁿ kah F-16V. Nā-sī Ukraine ū án-ne ê khong-kun, Putin kin-pún tō m̄-káⁿ hoat-tōng chiàn-cheng. M̄-koh Tâi-oân ê kok-chè tē-uī bêng-hián pí Ukraine kē kài chē.

臺灣的軍事實力可比烏克蘭要強得多，如果從字面上看的話，烏克蘭都是老舊的飛機，哪有臺灣經過多次升級的這麼多導彈和F-16V。如果烏克蘭有這樣子的空軍的話，普丁根本不敢發動戰爭。但是臺灣的國際地位明顯比烏克蘭低得多。

 

Tâi-oân-lâng ū khó-lêng ē kiò-sī “che sī in-uī gún bô ka-ji̍p liân-ha̍p-kok iah-sī bô chè-hiàn chèng-miâ ê koan-hē”; m̄-koh Ji̍t-pún tō sǹg sī ū ka-ji̍p liân-ha̍p-kok, jî-chhiáⁿ mā siáⁿ-mi̍h lóng ū–ah, kiat-kó mā sī kâng-khoán. Chit ê kio̍k-bīn iû-goân sī chū-kó͘ í-lâi, siōng-chió sī uì Columbus sî-tāi í-lâi, an-ki ê kài chheng-chhó ê “sai-tāng tang-khin”, “seng-Au āu-A”, te̍k-pia̍t sī keng-koè 2-chiàn kah léng-chiàn í-āu, hō͘ kài chē liân-sio̍k ê kok-chè hêng-sè kiông-hoà ê ki-pún keh-kio̍k.

臺灣人可能認為「這是老子沒有加入聯合國，或者是沒有制憲正名的緣故」；但是日本總算加入了聯合國，而且什麼都有的了，結果也是一樣。這個局面還是自古以來長期，至少是從哥倫布時代以來奠定的非常清楚的西重東輕、先歐後亞，特別是經過二戰冷戰以後，一系列國際形勢強化的基本格局。

 

Ji̍t-pún-lâng ū chi̍t-kù oē kiò-chò “se-hong hū-chek siu-kái kui-chek, Ji̍t-pún hū-chek chip-hêng kui-chek; Ji̍t-pún hū-chek chun-siú kui-chek, Tiong-kok hū-chek phò-hoāi kui-chek.” Che sī tuì kok-chè hêng-sè kài cheng-chún ê khài-koah. Siáng ē-tàng siu-kái kui-chek? Goá tō sī kui-chek. Kui-chek uì toē lâi? Uì se-hong lāi-pō͘ ê hiàn-hoat ti̍t-sū tiong lâi–ê, hiòng-goā khok-tiong kàu choân-sè-kài, só͘-í gún ē-tàng ka-tī kái-piàn kui-chek. Ji̍t-pún kan-na ē-tàng chip-hêng kui-chek.

日本人有一句話叫做「西方負責修改規則，日本負責執行規則；日本負責遵守規則，中國負責破壞規則」，這是對國際形勢非常精准的概括。誰能夠修改規則呢？我就是規則。規則從哪裡來？從西方內部的憲法秩序中產生出來，向外擴張到全世界，所以我可以自己改變規則。日本只能執行規則。

 

Tē 2 kái sè-kài toā-chiàn uī-siáⁿ-mi̍h ē po̍k-hoat? In-uī Ji̍t-pún kian-chhî chip-hêng kú–ê kok-chè kui-chek. Tō sī 1914 nî chìn-chêng, tiâu-iok thé-hē kah chū-iû-chú-gī sî-tāi ê kú kok-chè kui-chek, m̄-koh Au-chiu kok-ka ka-tī í-keng kā chit ê kui-chek pàng-sak-khì–ah.

第二次世界大戰為什麼爆發？因為日本堅持執行舊的國際規則。就是1914年以前、條約體系和自由主義時代的舊國際規則，而歐洲國家自己已經放棄執行這個規則了。

 

Só͘-í Ji̍t-pún-lâng èng-kai ài iōng 8-kok liân-kun ê chhiú-toāⁿ lâi tuì-hù Chiúⁿ-Kài-se̍k, m̄-koh Eng-kok kah Au-chiu toā-kok lóng í-keng bô beh koán–ah; Ji̍t-pún-lâng tan-hong-bīn chò “8-kok liân-kun” ê kiat-kó, tō sī chō-sêng Tiong-Ji̍t chiàn-cheng.

所以日本人應該用八國聯軍的手段對付蔣介石，但是英國和歐洲大國都已經撒手不管了；日本人單方面做八國聯軍的結果就是導致了中日戰爭。

 

Kiat-kó Bí-kok kah se-hong kok-ka tian-tò lâi kā Tiong-kok tàu-saⁿ-kāng, tàu-tīn táⁿ-kek chun-siú kú ê iû-hì kui-chek ê Ji̍t-pún, tì-sû Ji̍t-pún lāi-té ê tiâu-iok uî-hō͘ phài oân-choân sit--khì sè-le̍k, Ji̍t-pún chí-hó ka-tī chhut--lâi choan-mn̂g chip-hêng ka-tī ê, koè-óng hőng kám-kak kài bô ún-tak kan-na sī bîn-kan kek-chìn hun-chú chè-chō chhut--lâi ê hoàn-A chú-gī kok-chè ti̍t-sū.

結果美國和西方國家反而過來幫助中國打擊遵守原先遊戲規則的日本，使得日本的條約維護派完全失去了勢力，使日本也不得不專門出來執行自己的、本來被認為是相當不靠譜、純屬民間激進分子製造出來的泛亞主義國際秩序。

 

Ji̍t-pún tī 1-chiàn chìn-chêng loā--ní chun-siú se-hong kok-chè kui-chek, i ê si̍t-le̍k chá tio̍h chhiau-koè toā-Eng té-kok ê tong-hong sè-le̍k, pang Eng-Hoat phah-iâⁿ thài-pêng-iûⁿ chiàn-cheng, kiat-kó Eng-Hoat siáⁿ-mi̍h lóng bô-ài hō͘ i, i oân-choân sī chi̍t tiûⁿ khang. Bû-sán kai-kip ê kek-bēng soan-thoân, in nā-sī thiaⁿ liáu, it-tēng ē kám-kak ū-kàu hû-ha̍p gún ê chin-si̍t keng-le̍k.

日本在一戰以前多麼忠實遵守西方國際規則，它的實力早已超過了大英帝國的東方勢力，幫助英法打贏了太平洋戰爭，結果英法什麼也不給它，它完全是一場空。無產階級的革命宣傳，如果讓他們聽了以後，一定是最覺得非常符合我們真實的經歷。

 

Uī-siáⁿ-mi̍h Iraq chiàn-cheng ài hō͘ Ji̍t-pún kah Hân-kok la̍p-chîⁿ? Lín chò koat-chhek ê sî-chūn kám-ū gún ê hun? Lín chò liáu koat-chhek, gún kā lín chhut-chîⁿ. Tāi-chì éng-oán sī án-ne, Au-chiu lâng chò chhut koat-chhek, A-chiu lâng hū-chek khì hi-seng.

為什麼伊拉克戰爭要讓日本和韓國出錢？你們做決策的時候有我們的份嗎？你們做了決策我們給你出錢。事情永遠是這個樣子，歐洲人做出決策，亞洲人負責去犧牲。

 

M̄-koh i iah-sī péng-chhî hong-kiàn ê cheng-sîn kian-chhî kàu té, kè-sio̍k uî-hō͘ chit ê bô kong-pêng ê kok-chè ti̍t-sū. Chin-chiàⁿ siōng ē-tàng thé-hiān, thé-hoē sè-kài ê pún-chit m̄-nā bô pêng-téng, mā bô kong-chèng ê lâng, tian-tò sī hong-kiàn chú-gī chiá, in-uī i tuì sè-kài ê bô ti̍t-sū koh jú khah kiaⁿ-hiâⁿ.

但是它還是本著封建的精神是堅持到底的，繼續維護這一個不公平的國際秩序。真正最能體現、最能體會到世界本質既不平等也不公正的人，反倒是封建主義者，因為他對世界的無秩序有更大的恐懼。

 

Kî-si̍t chin-chiàⁿ chiap-siū bû-sán kai-kip kek-bēng soan-thoân ê lâng, in-uī i kah chit ê thé-hē kài so͘-lī, só͘-í i mā bô chin-chiàⁿ chò chhut siáⁿ-mi̍h sêng-kó, kî-si̍t bô sáⁿ chu-keh oàn-chheh kóng siáⁿ-mi̍h “goá ū-kong bô siúⁿ put-jû chò chha̍t-á”, m̄-koh in kah Tiong-kok-lâng kâng-khoán, tiāⁿ-tiāⁿ cháu--khì chò chha̍t-á.

其實真正接受無產階級革命宣傳的人，因為他跟這個體系相當疏離，所以他真正也沒有立下什麼功勞，其實是不大有資格抱怨「我有功不賞不如為匪」的，但是就是他們像中國人一樣是經常為匪的。

 

Tong-jiân Ukraine sū-kiāⁿ mā-sī kè-sio̍k thé-hiān chit ê kok-chè kui-chek, thé-hiān A-chiu ê lâng kî-si̍t bô sǹg siáⁿ, kan-na su-iàu pī-tōng tui-suî kok-chè kui-chek; Si̍p-Kīn-pêng tī Putin thâu-chêng mā kâng-khoán bô sǹg siáⁿ, kan-na sī chi̍t ê thê-kiong chhù-iàu chu-goân, bô tiōng-iàu chu-goân ê tong-hong hù-iông-kok, i bô hoat-tō͘ éng-hióng Putin ê koat-chhek.

當然烏克蘭事件也是繼續體現這個國際規則，體現亞洲的人其實不算什麼事，只需要被動追隨國際規則；習近平在普丁面前也同樣是不算什麼事情，只是一個提供次要資源、不重要資源的東方附庸國，他並不能夠左右普丁的決策。

 

Nā-sī Si̍p-Kīn-pêng ē-tàng éng-hióng Putin ê koat-chhek, Putin tō bô hoat-tō͘ hoat-tōng chit tiûⁿ chiàn-cheng–ah. Si̍p-Kīn-pêng tuì Putin ê éng-hióng iah bô í-chá Poland, Hungary kah Yugoslavia (lâm-su-lá-hu) tùi Khrushchev ê éng-hióng tōa. Tang-au ê sió-kok tùi So͘-liân koat-chhek ê éng-hióng-le̍k pí Tiong-kok tōa kài chē, che mā sī “Au-a tāng-thâu-khin sèng-keh” ê piáu-hiān.

如果習近平能夠左右普丁決策的話，普丁應該是不能發動這場戰爭的。但是習近平左右普丁的能力還遠不如以前波蘭、匈牙利和南斯拉夫左右赫魯雪夫的能力。東歐各小國左右蘇聯決策的能力是遠遠超過中國的，這也是歐亞不平衡性的一個體現。

 

Só͘-í Si̍p-Kīn-pêng kî-si̍t bô pa̍t-ê soán-te̍k, i kan-na ē-tàng sêng-tam Putin chè-chō chhut-lâi ê kok-chióng hiō-kó, tō chhin-chhiūⁿ Tiong-kok kan-na ē-tàng sêng-tam Stalin chè-chō chhut-lâi ê kok-chióng hiō-kó kāng-khoán. Lí-lūn-siōng i chiò i ū ê chu-goân khòaⁿ ē-tàng chò ê tāi-chì, si̍t-chè-siōng i chò bōe kàu.

所以習近平其實是沒有什麼別的選擇的，他只能夠承擔普丁製造出來的各種後果，就像中國只能承擔史達林所製造出來的各種後果一樣。理論上他按照他的資源可以做到的事情，實際上他是沒辦法做到的。

 

Che kah kang-lâng kai-kip kāng-khoán, lí-lūn-siōng, chiò jîn-le̍k khòaⁿ kang-lâng sī kang-chhiúⁿ ê tōa to-sò͘, ē-tàng than-thoán kang-chhiúⁿ ê ūn-chok, m̄-koh i si̍t-chè-siōng bô lêng-le̍k sêng-tam koat-chhek koán-lí ê kak-sek. Che chú-iàu sī in-ūi kai-kip hun-kang ê koan-hē. Só͘-í Si̍p-Kīn-pêng kan-na ē-tàng pī-tōng chiap-siū Putin chè-chō chiàn-cheng ê kok-chióng hiō-kó, m̄-koán sī sèng-lī iah-sī sit-pāi ê hiō-kó.

這個跟工人階級，理論上按人力講是工廠的大多數、有能力癱瘓工廠的運作，但是他實際上沒有能力承擔決策管理的角色是一個道理，主要是由於階級分工的原因。所以他只能夠被動地接受普丁製造戰爭造成的各種後果，包括勝利的後果和失敗的後果。

 

Tùi i lâi kóng, i kan-na ē-tàng ēng sió-tōng-chok, pí-lūn-kóng, kang-lâng kai-kip ē-tàng chò sáⁿ? Tō sī khà-iû. Lī-iōng chia-ê chiàn-cheng ê ki-hōe, ùi Putin hia bé chi̍t-kóa kun-sū bu̍t-chu, góa hō͘ lí chîⁿ, gún í-chá siūⁿ ài m̄-koh the̍h bōe tio̍h ê iá-kim chu-liāu án-ne ê mi̍h-kiāⁿ lí ē-tàng hō͘ góa, lâi mî-pó͘ góa ê jio̍k-tiám, ēng án-ne ê hong-sek lâi hō͘ ka-tī the̍h chi̍t-kóa lân-san ê hó-chhù.

對於他來說，他只能夠用小動作，比如說工人階級能夠做的是什麼？就是揩油。利用這些戰爭造成的機會，從普丁那裡比如說買一些軍事物資，我給你錢，我們過去想要得不到的那些冶金資料之類的東西你可以給我，來彌補我的短板之類的，用這種方式給自己撈一些零零星星的好處；

 

M̄-koh i m̄-káⁿ, iah bô hoat-tō͘ phò-hoāi goân-té ê, ùi Siōng-hái ha̍p-chok cho͘-chit án-ne ê chhu-sè chè-chō chhut-lâi ê chong-chú-kok kah hù-iông-kok ê koan-hē. Tùi i lâi kóng, ûi-it ē-tàng chò ê tō sī kì-chhú kà-sī, khòaⁿ Putin sī án-nóa chò ê, nā-sī i sêng-kong–ah, gún ài kā i o̍h chi̍t-ē, nā-sī i sit-pāi, gún ài chù-ì āu-pái bōe-tàng án-ne.

而不敢也不能夠破壞原有的、理論上由上海合作組織呀諸如此類的趨勢製造出來的宗主國和僕從國的關係。對於他來說，唯一能夠做的就是吸取教訓，看看普丁是怎麼做的。如果他成功了，我們要模仿一下成功的經驗；如果失敗的話，我們要注意下一次我們做的時候要避免他造成的各種失敗。

 

Si̍p-Kīn-pêng choa̍t-tùi khòaⁿ ē chhut-lâi, Putin ka-tī mā khòaⁿ ê chhut-lâi, si̍t-chè-siōng chit tiûⁿ chiàn-cheng siuⁿ òaⁿ phah–ah. Nā-sī Putin tī 2014 ni ti̍t-chiap kā Kyiv the̍h-cháu, Ukraine kun-tūi ki-pún-siōng bōe hoán-khòng. 2014 nî ê Ukraine iah m̄-sī chi̍t ê kài hoán-kám Russia ê kok-ka, jî-chhiáⁿ kun-tūi iah tī tiong-li̍p-kok sî-kî, kun-pī kài chha. Tō sī in-ūi hit-ê sî-chūn Putin kan-na kā Crimea the̍h khì, āu-lâi Ukraine óa hiòng Pak-iok, choân-bīn chéng-kun cheng-bú, tùi choân-kok siàu-liân-lâng lûn-liû hùn-liān, chiah ū chit-má chit ki sin-ê kun-tūi.

對於普丁來說，他肯定能夠看出、普丁也能夠看出，實際上他打仗是打晚了。如果在2014年的時候直取基輔的話，烏克蘭軍隊基本上不會抵抗。那時候的、2014年的烏克蘭還不是一個強烈反俄的國家，而且軍隊基本上還處在中立國時期，基本上軍備是極其懈怠的。就是因為當時普丁只拿走了克里米亞，然後後來烏克蘭倒向北約，全面整軍精武，對全國青年進行輪訓，才產生了現在這支新軍隊。

Ukraine sī chi̍t ê tú-chiah beh khai-sí ê bîn-cho̍k kok-ka, i ē-tàng hoat-bêng chhut-lâi oân-choân sī Putin ê kong-lô, iû-kî sī Putin bô chi̍t kái kā tāi-chì chò choa̍t. Chó͘-chí bîn-cho̍k hoat-bêng chit kiāⁿ tāi-chì, tō kah sú-iōng khòng-seng-sò͘ kāng-khoán, nā-bô lí tō mài iōng, ûi-chhî chi̍t ê iú-hó ê koan-hē, án-ne Ukraine tō ē kám-kak “gún siáⁿ-mih tāi-chì kah Russia lâng pān lóng siōng kán-tan, gún ê kang-chhiúⁿ kah Russia-lâng iōng kāng-khoán ê hêng-hō, thih-lō͘ mā sī kāng-khoán ê hêng-hō, bú-khì mā sī kāng-khoán hêng-hō, gí-giân kah bûn-hòa kài kīn, thong-hun mā kài chē, gún ê mi̍h-kiāⁿ bē khì Au-chiu kài khùn-lân, bē khì Russia kài kán-tan.” Bô tek-pia̍t ê goân-in, in bōe hoân-ló.

烏克蘭是一個正在草創的民族國家，它能夠發明出來全靠普丁的功勞，尤其是普丁一次沒有把事情做絕。你要知道遏制民族發明這件事情，像用抗生素一樣，要麼你根本不用，維持一個友好關係。那樣的話烏克蘭還會覺得，「我們凡事跟俄國人辦都是最通的。因為我們的工廠跟俄國人用的是同一個型號、鐵路是同一個型號、武器是同一個型號；語言文化也特別相近，聯姻、婚姻連接是特別多的；我們的東西賣到歐洲去很難，賣到俄國去很容易的」。沒有特別的原因，它不會煩惱。

 

Nā-bô lí bú i tō ài bú kah thiat-té, kui-khì ti̍t-chiap chiàm-niá Ukraine, chè-chō kì-sêng sū-si̍t, liáu-āu ū lâng siūⁿ-beh hoán-hóe kā lí hoán-khòng mā í-keng bô ki-hōe–ah. Chit khoán tāi-chì tī 2014 nî chò ē kàu, m̄-koh lí bô chò, lí kan-na chò chi̍t-pòaⁿ, the̍h-cháu Crimea, kā chhun ê Ukraine lâng lóng tek-sit–khì, hō͘ chhun ê lâng m̄-koán ka-tī kah Russia tàu-tīn ē ū lōa-chē hó-chhù, koat-sim hoán-tùi Russia kàu-té, kang-sî thè ka-tī chún-pī hó chi̍t ki kun-tūi. Kiat-kó lí āu-pái koh-lâi ê sî siūⁿ-beh sio-chiàn tō kài khùn-lân–ah. Pí-lūn-kóng, Ji̍t-pún beh tī 1920 nî-tāi chè-chō Boán-chiu-kok, ki-pún-siōng bô sáⁿ khùn-lân; tán-kàu 1930 nî-tāi tō kài khùn-lân–ah. Ji̍t-pún nā-sī 1928 nî bú tò Chiúⁿ-Kài-se̍k, siōng-chē hō͘ se-hong kok-ka chhìn-chhái phoe-phêng kúi kù niā-niā; 1937 nî koh lâi bú, khùn-lân tō kài tōa–ah.

要不然你要搞它你就搞得徹底一點，乾脆直接佔領烏克蘭、製造既成事實，然後以後有人想後悔、想反你也沒有機會了。這種事情在2014年是可以做到的，但是你偏不，你做一半，拿走了克里米亞，得罪了烏克蘭剩下的人，讓剩下的人不顧自己跟俄羅斯發展聯繫的眾多有利之處，死心塌地地反俄，同時為自己準備了一支軍隊。結果你下次再來的時候要打仗就很難了。比如說日本要在1920年代製造滿洲國，基本上沒有任何困難；等到1930年代困難就大多了。1928年的時候搞掉蔣介石，頂多受到西方國家不痛不癢的批評；1937年的時候再來搞的話，阻力就非常大了。

 

Putin ê chêng-hóng mā sī án-ne. I chhian-chhò bān-chhò, tē 1, 2014 nî ê sî-chūn i bô chò choa̍t, tong-sî tō eng-kai chiàm-niá kui-ê Ukraine; tē 2, kì-jiân hit-ê sî-chūn bô chiàm-niá, chit-má tō bô eng-kai koh phah chi̍t kái.  Án-ne ê tō-lí Machiavelli chú-gī-chiá lóng bat.

普丁情況也是這個樣子。他千錯萬錯，第一， 2014年的時候他沒有做絕，當時就應該佔領整個烏克蘭；第二，當時既然沒有佔領的話，現在你絕對不該再打。這樣的道理馬基雅維利主義者是懂的。

 

Putin siōng-tōa ê m̄-tio̍h tō sī tī 2022 nî phah chi̍t tiûⁿ 2014 nî ê chiàn-cheng, i tùi Ukraine hêng-sè ê phòaⁿ-toàn oân-choân sī kin-kù 2014 nî. I ūi-siáⁿ-mi̍h phah bōe iâⁿ? I hāi kiò kui-ê Ukraine chha-put-to tō sī chi̍t ê tōa ê Crimea, tong-nî Russia kun-tūi kàu Crimea ê sî-chūn sī kin-pún bô lâu-hòe, chió-sò͘ m̄-goān ho̍k-chiông i ê lâng lông-pōe ê tô-cháu–ah, tōa pō͘-hūn ê lâng lóng kā kun-chong thǹg-tiāu lâi hoan-gêng Rissia kun-tūi. Só͘-í i kiò-sī i phài kài chió ê phian-su kàu Kyiv téng-koân, tō ē-tàng chhiūⁿ tong-nî Crimea kāng-khoán bô būn-tê–ah. Siáng ē chai-iáⁿ lâng kèng-jiân chin-chiàⁿ káⁿ phah? Chin-chiàⁿ phah khí-lâi, i ê peng-le̍k tō bô kàu–ah, che tō sī tōa-chhò tek-chhò.

普丁最大的錯誤就是在2022年打了一場2014年的戰爭，他對烏克蘭形勢的估計完全基於2014年的。他為什麼打不贏？他以為整個烏克蘭無非是個大克里米亞，當年俄軍到克里米亞的時候是兵不血刃，少數不願意服從的人光著屁股逃走了，大多數人都脫下軍裝來歡迎俄國軍隊了，所以他認為他派了為數極少的偏師到基輔上空以後，就像當年到克里米亞一樣是沒什麼問題的，誰能想到人家居然敢真打？真打的話他的人兵力就不夠了，這就是大錯特錯。

 

Si̍p-Kīn-pêng ê siūⁿ tio̍h siáⁿ? Ūi-siáⁿ-mi̍h tī Má-Eng-kiú tī leh ê sî-chūn góa m̄ phah? Má-Eng-kiú tī leh ê sî-chūn, gún kàu Tâi-oân liáu-āu, kài ū khó-lêng m̄-bián chin-chiàⁿ phah chi̍t-tiûⁿ. Ū khó-lêng tāi-seng sī Tâi-oân po̍k-hoat lāi-chiàn, chhin-hôa-phài kah hoán-hôa-phài seng chhia-piàⁿ chi̍t tiûⁿ, tāi-chì khah hó èng-hù; sî-ki kòe–ah, chit-má beh phah tō ài phah chin-chiàⁿ ê chiàn-cheng–ah. Che sī kài chhám-thòng ê kàu-hùn. Sòa-lo̍h-lâi i koh khòaⁿ tio̍h, siông-kui-chiàn phah bōe iâⁿ ê sî-chūn, Putin iah-sī m̄-káⁿ ēng he̍k-chú bú-khì, chòe-āu hō͘ ka-tī hŏng bú-tò, iah-sī hō͘ Russia kui-ê pang–khì.

習近平會想到什麼？為什麼馬英九在的時候我不打？馬英九在的時候我們到了臺灣以後可能是不用真打的。可能會是首先臺灣爆發內戰，親華派和反華派先打一仗，事情會比較好對付的；時間錯過了以後，我們現在還是真打的了。這是非常慘痛的教訓。然後他又看到，常規戰打不贏的時候，普丁還是不敢使用核武器，最後讓自己被搞掉，或者讓俄羅斯全垮了。

 

Án-nóa chiah ē-tàng kì-ti̍t chit-ê kà-sī? Tē 1, 2014 nî tō eng-kai ài phah; tē 2, tī 2022 nî, nā-bô tō mài phah, nā ài phah, 2014 nî ê hong-hoat í-keng bô-kàu–ah, lí ài kín-chia̍p-khoài phah chi̍t tiûⁿ he̍k-chiàn-cheng, chō-sêng chi̍t ê kì-sêng sū-si̍t. Se-hong kok-ka í-keng ū bú-chong Ukraine ê chún-pī, m̄-koh in ia̍h-bô phah he̍k-chiàn-cheng ê chún-pī.

怎樣才能吸取教訓呢？第一，2014年就應該打；第二，2022年的話，你要麼就是不打，要麼呢按照2014年的打法已經不夠了，你要迅速地打一場核戰爭，造成一個既成事實。西方國家已經有武裝烏克蘭的準備，但是還沒有打核戰爭的準備。

 

Tiong-kok chha Russia kài chē, lí chhian-bān m̄-thang bú chi̍t-ê tiong-kan pō͘-sò͘, bōe-tàng chhiūⁿ 2014 nî chiàn-cheng kāng-khoán phah kúi-ê tó-sū lo̍h–lâi, nā-sī án-ne Tâi-oân ē jú kín to̍k-li̍p; mā bōe-tàng chhiūⁿ 2022 nî phah chi̍t tiûⁿ siông-kui chiàn-cheng, chiàn-cheng ài thoa kài tn̂g ê sî-kan, se-hong ê bú-chong nā ūn-sàng kòe-lâi, lí ka-tī tō hŏng thoa kàu pang khì–ah. Tē 1 sî-kan tō ài sih-nah khoán ê he̍k-pêⁿ, he̍k-pêⁿ liáu-āu, lí ē-tàng ǹg-bāng se-hong bōe-hù hoán-èng, tán in ū hoat-tō͘ hoán-èng ê sî, kì-sêng sū-si̍t í-keng chō-sêng, bô hoat-tō͘ bán-hôe–ah. Án-ne lí tō ē-tàng the̍h-cháu kì-sêng sū-si̍t, chiò kì-sêng sū-si̍t lâi chò tāi-chì–ah. Che tō sī lí ē-tàng tit-tio̍h ê chú-iàu le̍k-sú kàu-hùn.

所以中國比俄羅斯要弱得多，你千萬不能夠搞一個中間步驟，不能夠像2014年戰爭一樣打幾個外島下來，打下來以後臺灣會獨立得更快；也不能像2022年打一場常規戰爭，戰爭曠日持久，西方的武裝一過來，你自己就被拖垮了。第一時間就要閃電式地核平，核平以後，西方你可以指望西方當時來不及反應，等到有反應的時間以後，既成事實已經造成，沒有辦法挽回了。你就可以收回既成事實了，按照既成事實來辦事了。這就是你能夠吸取的主要歷史教訓。

 

Tong-jiân lí mā ài ū kàu-gia̍h ê kiáu-sèng chiah ē-ēng-chit. Nā-bô kàu-gia̍h ê kiáu-sèng, lí tō sī ài chò Oân-Sè-khái–ah. Chò liáu Oân-Sè-khái, lí chò Oân-Sè-khái khéng-tēng bô hoán-tóng chi̍p-thoân kiông, lí tō ē chhiūⁿ Ngô͘-Phòe-phû, Oân-Sè-khái, Toān-Kî-sūi kāng-khoán, sià-sì-sià-chèng ê hŏng in bú lo̍h-khì. Che tō sī lí ê soán-te̍k, tō ài khòaⁿ lí kám-ū kiáu-sèng. Chi̍t ê lâng kám ē ū kiáu-sèng, chi̍t-pòaⁿ mā sī ài khò kai-kip ki-chhó͘.

當然你也要有足夠的賭性才行。沒有足夠的賭性你就是下定決心要做袁世凱了。做了袁世凱，你做袁世凱肯定做不過反黨集團，你會像吳佩孚、袁世凱、段祺瑞一樣，很丟人現眼地被他們搞下去的。這就是你的選擇，就要看你有沒有賭性。有沒有賭性，當然也有一半靠階級基礎。

 

Putin khò ê sī siáⁿ? Khò ê sī Russia jîn-bîn. Kóa-thâu tī se-hong ū chîⁿ koh ū tè, hō͘ se-hong chhiau-ke kài sim-thiàⁿ, m̄-koh Russia jîn-bîn siáⁿ-mih lóng bô. Putin ǹg-bāng Russia jîn-bîn ē-tàng thè i koán hó kóa-thâu: Nā-sī kóa-thâu hoat-tōng chèng-piàn hoán-tùi Putin, sit-pāi ê chek-jīm tō tī lín ê sin-khu-téng, góa siūⁿ lín m̄-káⁿ sêng-tam chit ê chek-jīm. Góa tō hē-ko͘-tù.

普丁靠的什麼？靠的俄羅斯人民。寡頭在西方有錢有地，被西方抄沒了非常心疼，俄羅斯人民是一無所有的。普丁指望說是俄羅斯人民替他管住寡頭：如果寡頭發動政變反對普丁的話，失敗的責任就在你們身上，量你們不敢承擔這個責任。我就賭你這一把。

 

Kóng-tāi ê Tiong-kok bû-sán kai-kip it-sim ǹg-bāng sè-kài-siōng só͘-ū ê lâng lóng lak-soe, bô ǹg-bāng ka-tī ū hó-ji̍t-chí thang kòe, só͘-í in ê chi-chhî sī Tiong-hôa bîn-cho̍k khí-soaⁿ kah Si̍p-Kīn-pêng bû-hān-kî chip-chèng siōng tōa ê pó-chiòng. Si̍p-Kīn-pêng eng-kai bô ióng-khì lī-khui chit ê siōng khó-khò ê pó-chiòng, tan-to̍k khì kah hoán-tóng chi̍p-thoân kah thài-siōng-hông chiu-soân, só͘-í i eng-kai kan-na ē-tàng ùi chit ê hong-hiòng kì-ti̍t kà-sī.

廣大的中國無產階級全心全意地希望世界上所有人都倒楣，並不指望自己的日子能夠好過，所以他們的支持是中華民族崛起和習近平無限期執政的最可靠保障。習近平應該是沒有勇氣離開這個最可靠保障、單獨去跟反黨集團和太上皇周旋的，所以他應只能夠往這個方向吸取教訓。